Balian Sadhu

Olih: IBW Widiasa Kenitén

Gagambaran Manik Sudra

Reraman tiangé suba magenti adan jani. Madan Balian Sadhu. Ngujang dadi kéto? Krana suba magenti bikasné. Ipidan anak ngéndah pélag. Kanti taén orahina suud ngaba solah ané tuara-tuara. Sabilang ada anak gelem, pragat ia dogén ngenah di tenungé. Jani lén pesan reraman tiangé, sabilang kija-kja suba magenti laksana, kénkén ja cara paek ajak Widhi. Mirib nyepjepin Widhi rasaang tiang. Makamben putih, mudeng putih, masaput putih, majénggot putih, mabok putih alias ubanan. Mantas giginé dogén tusing putih krana demen makpak basé, seleman buin abedik.

Ia malajah indeng-indeng apang kanti sidhi ngucap. Tusing nyak paplajahan pekak tiangé dogén telebanga. Sabilang ada dingeha ada anak sakti, aliha tagihina paplajahan. Yén tusing kanti telah tusing nyak suud. Yén turah janiné apang propesional dadi balian. Tusing balian malihan. Gumanti balian nganutin sesana balian. Sabilang sanja apabuin peteng pragat ngulik ental usada, ental Dharmaning Usadha Dharma, Aji Tetenger, Kurantabolong, Bhudha Kecapi Petak utawi Ireng, Aji Panungkem, Aji Griguh, Usadha Raré. Sakancan aji-ajian telah baana ngrambang. Makecuh dogén ia anak suba seger baana anaké. Yén ada anak ngusapin muané teka, ia suba nawang, anaké ento sakit keras. Yén tiang lén ngusapin kantong mara pepes krana pepesan puyung.

“Wa, urukang ja tiang dadi balian.”

Sambilanga nglocok reraman tiangé nyautin. “Dadi balian ento tusing aluh. Sing dadi ngawag-ngawag. Bapa tusing taén tepuk bangkén léak, kéwala yén balian mati pepes tepukin. Dadi balian apang manut tekén sesananing balian. Doktér utawi guru dogén ngelah kode etik. Balian anak ngelah masi. Sing dadi ngéndah-ngéndah. Bapa kanti tua kéné enu masi malajah. Sing dadi jumbuh mara nawang a putih kuku. Conto ané paling melaha ento di geguritan Basuré. Ada balian malihan, pragat mati ngutah mising uyaka tekén I Basur. Sahihang tekén I Balian Sadhu ia nyidaang nelehdehang kenehné I Basur. I Basur kanti inget tekén awakné. Sangkan ada, Dharma Sadhu-Dharma Wéci. Kéto nyen apang tawang. Sangkanga yén nyidaang paca anaké geguritan Basuré.”

“Miiih kéwéh masi dadi Balian Pa?”

“Tusing kéweh dogén. Apang seken-seken dadi balian, apang mataksu. Inget subakti tekén Sanghyang Aswinodéwa. Ida pinaka balianné para Déwata. Déwatané dogén ngelah balian. Apabuin iraga di guminé. Tetojoné apang seger. Seger keneh, seger laksana, seger munyi. Dadiné apang tusing ngawag-ngawag matetikas.”

Tiang alah turuhin ujan Kalima rasané. Uli panes lantas maan tutur buka kéné. Ané nuturin buina nyak reraman tiangé. Gigis demené bandingang anak lén nuturin melahan rerama. Buina dugasé ento, Anggar Kasih, Kulantir, Kajeng Kliwon. Tiang demen pesan.

“Man payu lakar dadi Balian?”

“Bes kéto kéwéhné, buung suba Pa. Adékan suba ngulik hapé apang maan nepukin ané soléh-soléh.”

“Sing dadi kéto. Iraga patut nglestariang tetamian balianné ené. Nyanan anak dura negara makatang aji balianné mara enggang buka kebo mabalih gentuh. Ento suba mabukti igel-igelan dogén suba akuina. Mara iraga srantaban cara cina kabégalan. Bapa demen mara cai nyak malajah dadi balian. Tusing ada aluh yén ngalih ané melah. Melajah ada undag-undagané. Ento tingalin Bhaghawan Domya, tusing surud-surud Ida nuréksain sisyanidané. Tetujonné apang dadi melah, apang maguna aji ané lakar picaanga.”

“Baang malu tiang makeneh, Pa. Bes keliwat keweh. Buina maca Bali tiang tusing lapah cara Bapa.”

“Purukin. Adéng-adéngin. Masak kalahang anak uli duranagara. Nyanan ditu malajah matastra Bali.”

“Beneh masi Pa. Nyanan anak uli duranagara dadi balian.”

“Nah, ento suba ané patut sayagain. Ia lantas bakat abaang baes, misi sesari.”

“Sangkananga bapa melid tekén cai. Pelajahin masi dadi balian. Nyén nawang ada gunané. Nah, pinih tunané suba mantas bisa makpak masui, nyimbuhang kesuna.”

Tiang mulih. Takonina tiang tekén mémén tiangé. “Sinah suba sig i bapané?”

“Dadi tawang mémé?”

“Mémé nawang dogén. Séh pajalan cainé lén pesan mara teka uli bapan cainé.”

“Kénkén Mé?”

“Cara balian mara muruk.”

“Ngelah dogén Mémeé.”

“Ambaté. Mémé suba uli cerik nepukin tikas manusa. Yén suba pajalané kakéné, sinah mara malajah.”

“Dadi kéto Mé? Pekak caine anak balian siket. Mémé uli mara nawang bon cekuh suba dadi tukang ulig boréh. Kudang anak mubad sig pekak cainé. Pamragat i pekak sing nyidaang ngubadin awakné padidi. Yén dugasé ipidan sambatanga kalah, jatine anak struk buka sakit anaké jani.”

“Béh lamun kéto, buung tiang dadi balian, Mé.”

“Oooooooooooooooo! Dong cai meled dadi balian? Malah tandruhin. Nang ituni ngorahang. Tusing mémé mamunyi buka kéto. Mémé demen yén cai nyak dadi balian. Ipidan anak i pekak maan nyambat yén ada cucunné muani, ento lakar dadi balian siket.”

“Ento munyinné i pekak di subané lakar ngalahin mati, Mé. Eda sangetanga.”

“Ento bisama. Eda cai bani tekén bisama.”

Buin tiang maan patakut. I mémé ngorahang bisama. Tiang negtegang bayu. Di samping taksun tiangé negak sambilang tiang makeneh-keneh. Anginé ngasirsir. Kedis crukcuké matinggah di taksun tiangé mirib ia ngalih banten saiban. Ulahin tiang. Ia klejag-klejig buka ngéwérin tiang. Iseng tiang matolihan menek di palangkiran taksuné sagét ada lontar. Adéng-adéngin tiang maca. Kéné isinné:

“Manian yeén ada cucun pekaké muani. Ento makcihna pekak suba numitis. Pekak lakar ngayah buin dadi balian. Cucun pekaké ento lakar dadi balian sidhi. Orahin pesan ia malajah. Tongos malajah di jumah malu. Reramanné malu apang negtegang bayuné suud kéto depang suba ia lakar ngelanturang swadarman iané dadi balian.”

Tiang makeneh-keneh. Sing ené ékan-ékanan i mémé utawi i bapa apang nyak nyurud dadi balian. Édéngin tiang mémén tiangé. Ia kedék. “Ento suba uli pidan mémé nawang. Cai tusing ngugu. Sinah cai ngorahang mémé utawi i bapa nulis. Ento tulisanné i pekak.”

Semengan jagjagin tiang reraman tiangé. “Pa saja tulisanné i pekak ené?”

“Dija bakatang cai?”

“Di Taksu.”

Nah dong dayanin. Uli ipidan i pekak suba nawang cucuné lakar dadi balian. Sangkananga cai eda tulak dadi balian. Ento bisama. Tawang?”

“Nah, Pa. Lamun kéto ajahin.”

“Kalingké cai. Anak lén masi kaurukang. Nanging kéto, cai patuhang bapa cara ngurukang anak lén. Tusing dadi nagih aluh. Apang anut cara sesanané.”

“Nah, Pa. Lamun tusing kakeneh i pekak lakar takonin. Ngujang ia ngaé bisama dogén.”

“Maciri suba cai lakar mataksu.”

Alihanga tiang dina nuju Kajeng Enyitan. Tiang ajaka ka  Dalem. Tiang ngaba canang. I bapa ngaba pajati.

“Negak malu ditu. Eda jejeh. Ené di Pura. Ngujang jejeh. Apabuin Pura Dalem linggih Bhathara Siwa lan Bhathari Durgha. Eda takut. Lamun ada ngenah ngaliwat eda takonina. Anak pada ngelah tongos. Liu panangkilanné jani.”

“Nah Pa.” Bapan tiang ngincepang mamantra. Tiang orahina maakang negak tekén i bapa. “Apa ngenah?”

“Pa, ngujang dadi punyan jepuné mabading?”

“Ento suba apang tawang. Sinah keneh iragané mabading. Indayang nelektekang buin.”

“Suud mabading Pa.”

“Artiné suba enteg buin. Apa buin ngenah?”

“Ngujang Padmasanané majalan Pa?”

“Keneh cainé enu indeng-indeng. Indayang nelektekang buin.”

“Suud Pa.”

“Nah kéto suba anaké ané lakar ngusadén apang tetep tilik kenehné. Tusing dadi ngéndah-ngéndah dadi balian. Balian ento anak geginan ngayah di guminé. Buka ané taén sambat bapa. Para Déwatané dogén ada balianné kalingké i manusa.”

“Pa apa ento ngendih?”

“Encén?”

“To, Di Gedong Dalem.”

“Isep to Dé. Entegang di keneh.”

“Nah, Pa.” Tiang ngisep kanti peluh pidit. Kéwala, tusing marasa apa-apa. Suba makelo rasaang tiang, ajakin tiang mulih. I bapa orahin tiang di duri. Yén alihang dong suba pelih, antesné tiang durian. Baan bulun cikut tiangé srieng-srieng.

Bin maniné sagét ada anak teka. Nagih ubad tekén tiang. Orahin tiang ka umahné i bapa. Ia tusing nyak. Apang tiang koné ngubadin. Apa lantas anggon tiang? Takonin tiang anaké ané teka. Ia ngaku maan pamuus. Koné tiang tumitisan balian sadhu. Adah! Tiang suba ajuma. Sinah manian tiang lakar borbora. “Kak tulungin tiang.” Tiang ngamé-ngamé i pekak. Mémén tiangé kenyem-kenyem krana ada sesari seledétina.

 

 

 

No comments