Satua Lubak Jénggot
![]() |
Sumber Gagambaran; id.pinterest.com |
Kacrita di désa anu ada
koné anak makurenan, ané muani bagus, ané luh jegég pesan gobanné. Ané luh
sai-sai koné madagang jaja-jajaan di padiwangan umahné. Wiréh ia anak luh jegég
buin tuuhné enu bajang sai-sai liu-liu pesan anaké nganggurin. Daganganné lais
magetek, jajanné tan pagula katonanga manis. Petengné masi bek-bek dogén anaké
malali kumahné, tusing kanca, jaksa, muah pedanda kerta masi sai-sai kema tuara
enceta. Nganti seret koné cicingné ngongkong, baan tuara pegat-pegat tamiuné
kema. Ané muani suba kéweh pesan sai-sai ngenemin tamiu. Ia tusing pati maan
negak, katungkul busan-busan ngesekang cicing dogén. Mara maan negak akejep
buin akejepné ada buin tamiu teka, ngongkong cicingné, ngesekang lantas ia
cicing. Kéto dogén gagaénné peteng lemah tuara lénan. Buina ia suba selang
tekén para tamiuné makejang. ”Yan pada i déwék tuara jumah, tong tara kurenan
gelahé kepetanga tekén tamiuné. Makrana sai-sai ia mai, tuara lénan baan demen
tekén kurenan gelahé.” Kéto koné nyet ané muani.
Sedek dina anu mapaitungan
koné ia ajaka ané luh, ”Luh, Luh, beli apa suba kéweh pesan sai-sai ngenemin
tamiu. Kéné ja suba baan, mani da suba nyai madagang, meli nyen nyai arak nyang
aguci, penganin tamiuné! Beli bakal gediang ibané uli jumah; nyaru-nyaru ka
alasé. Nyanan beli dong morahan tekén nyai, di arepan tamiuné, apang tawanga
mani beli tuara jumah. Dong pasranab ia pada mani semengan mai ngagen lakar
nyelekang nyai. Asing teka mai baang suba arak pang nganti punyah. Yan suba
makejang tamiuné punyah, bli dong teka ya.”
”Nah, kéto ja kéto.”
Kacrita jani suba
nyaluk peteng, teka koné tamiuné. Ramé koné suba umahné, ada makekedékan, ada
nutur. Di lén paliat ané muani, ada nundikin ané luh, ada ngejitin. Kéto dogén tingkah
anaké malali uli i sesai. Ngomong lantas ané muani tekén ané luh, ”Luh,
Luh, buin mani prayanin nyen nyakan, bli lakar luas ka alasé. Apang ada
apa bekelang!” Masaut ané luh, ”Kuda wai sih bli luas?” Masaut ané muani,
”Bantas makapuan. Bli lakar ngalih lubak jénggot.”
”Nah mani bakal
prayanin nyakan.”
Mara kéto paomongan né
muani ajaka né luh, kendel koné pada tamiuné, baan buin mani ané muani tusing
jumah. ”I déwék ngelahin lakar dini,” kéto koné pada keneh tamiuné.
Kacrita mani
semenganné, pasemengan pesan koné suba lebeng nasinné. Suba suud né luh
menpenang né muani nasi, lantas né muani mamesu néngténg kembal, nyaru-nyaru
luas ka alasé. Neked di suungé lantas ia nglingkung nglénin ambah, bedah di
luanan umahné. Ditu koné ia mengkeb, ngintip anaké malali kema. Suba koné kéto,
buin akejepné teka lantas tamiuné mara adiri. Kendel pesan ules anaké ento, mara
dapetanga tuara ada anak lénan, sajawaning ané luh.
”Mara teka Bli Ketut?
Mai ja menékan. Kanggoang icang dogén ngenemin bli. Kurenan icanngé tusing
jumah, anak ia luas ka alasé ngorahang ngalih lubak jénggot.” Kéto abet ané
ngelah umahé, menékan lantas tamiuné sada kenyir-kenyir. Suba pada negak, jeg
omongina koné luh, nagih jelékanga. Masaut I Luh, ”Da bli kéto, semengan bli
suba ngomongan ané kéto-kéto. Awak bli sai-sai té mai, mani puan sing ada
jalan. Né anaké malu daar!” Bek-beka koné tamiuné ajak arak nganti punyah. Buin
kejepné ngongkong koné cicingné. Ngomong lantas I Luh, ”Bih kurenan icangé
teka, engkebang ibané betén umah!” Mengkeb koné tamiuné betén umah. Suba koné
kéto, nelép koné kancané. Bau rauh mekelé? Rarisang ja munggah!”
”Nah.”
Suba pada negak,
petaina koné I Luh tekén mancané. Bek-beka masi kancané aji arak nganti punyah.
Suba punyah ngongkong buin cicingé. ”Kurenan tiangé teka, kurenan tiangé
teka, engkebang ragané batan umah!”
Suba koné kéto rauh
lantas jaksané; masi makeneh nyelekang I Luh. Punyahanga lantas teken I Luh,
engkebanga beten umah. Tanggu duri rauh kone Pedanda Kerta, masi keto
pakayunanidane, patuh buka pakenehan tamiune ane teka maluan. Punyahanga masi
Pedanda Kerta nganti lemet. Suba kone keto, teka lantas kurenan I Luhe ngaba
adeng pangorengan. Contreng-contrengina rain Ida Pedandane, lantas wadahina
kranjang abana ka peken anggona pabalih-balihan.”Lubak jenggot Iero, lubak
jenggot Jero!” Serab laut anake menekan mara orahanga ada lubak jenggot mawadah
kranjang.
Asing nengok anaké pada
kedék, ningalin Pedanda Kerta macontréng-contréng aji adeng, turing jénggot dané
ané kamulan putih dadi selem. Jani amiug koné ortané neked ka gria.
Kacrita Ida Istri
makayunan uning tekén lubak jénggot, lantas Ida ngénggalang ka peken, laut
dapetanga Ida rakanidané mawadah kranjang macontréng-contréng orahanga lubak jénggot.
Ida istri laut ngadésem, jengah kayunidané baan rakanidané kéto. Ngandika
lantas Ida Pedanda, ”Ida Istri, Ida Istri, titiang kénéanga.” Kéto pangandikan
Ida Pedanda sada garo, mabriug lantas kedéké mawuwuh-wuwuh kimud Ida Istri,
lantas ngénggalang ngajak Ida Pedanda mantuk.
Catetan; Kaambil saking cakepan
Satua-satua Bali (VII) sané kapupulang olih I Nengah Tinggen
No comments