Siaté di Selat Bali
Olih: I Gdé Dharna
![]() |
Potrekan I Putu Supartika |
Pangawit bulan April 1946, rombongan pejuangé uli Negara ané
suba ada di Banyuwangi maan perintah uli Komandan Polisi Laut, ané madan Satio,
apang magabung ngajak pasukan Tentara Républik Indonésia Angkatan Laut.
Pasukané ené perah kasambat Pashkan Markada (M), buina Kompi TRI-né ené
kapimpin olih Kaptén Markadi. Pasukan Markadiné ené sujatinné markasné di
Malang, sakéwala maan perintah, sumangdénnya ngawantu perjuangan para pejuangé
di Bali ngulah I Penjajah, sumangdén sida magedi uli Bali, tur patut magabung
ajak Pasukan TRI Resimen Sunda Kecil ané kampimpin olih Létkol I Gusti Ngurah
Rai. Kelompok pejuangé uli Negara ané liunné akutus, sinalatunggil, Nyoman
Nirba, Ketut Wedha, Ketut Sembah muwah ané lén-lénan, suba magabung di asrama
Sukawadi, lakar sayaga ngelaksanayang Operasi Lintas Laut ka Bali.
Tanggal 13 April, disubanné nyaluk peteng, para prajurit
Pasukan "M"-mé ané liunné petang peleton, suba pada tragia lakar
ngelaksanayang Operasi Lintas Laut Banyuwangi - Bali petengé ento. Para anggota
pasukanné, makejang enu bajang kumelenjeng, rata-rata matuwuh 17 - 20 tiban.
Kaptén Markadi dogén ané dadi komandan dugasé ento kondén matuuh 20 tiban. Baju
seragam pasukanné mawarna selem masawang pelung, seragamé ento sujatinné
seragam kelasi Jepang dimasan dinginé, ané kerampas uli gudangé di Batu -
Malang. Senjatan para prajurité matupa Karaben Kavaleri, Péstol Métraliur,
Senapan Mesin Ringan, ada abesik senapan Berat Kaliber 12.7. Ané paling liuna granat
tangan.
Di Banyuwangi liu masi ada mata-mata Belanda, sangkan
dilakar ka pelabuhan, ngaé pangindra jala, pasukanné kabagi dua. Abagian
majalan nuut pasisir. Ané abagian majalan di rurungé gedé, sinambi ngaé-ngaé
latihan perang-perangan. Di pelabuhan suba ngantiang Armada Semut liunné 13
jukung lan perahu mayang ané matadah gedénan 3.
Disubanné yéh pasihé aad, pasukané kaprintahang mené ka
jukungé lan perahuné. Peleton Nurhadi makejang menék di jukungé. Peleton Muhaji
lan Peleton Mochtar kéto masi Peleton Manggara Simamura menék di perahu
mayangé. Suba tengah lemeng mara Armada Semuté ento ngawitin malayar.
Jukung-jukungé malayar nganggon bayu padidi (nayung), perahu mayangé ané tatelu
kakedeng nganggon motor boat TKR Laut Banyuwangi. Sawetara ngenjek pukul 23.00
motor boat ané anggona ngedeng perahu mayangé ento kalepas. Para prajurité
terpaksa masi nganggon dayung nyalanang perahuné ento sumangdén nyidaang nuju
pasisir Baliné tusing joh uli Gilimanuk. Jukung-jukungé lan perahu mayangé ané
abesik nyidaang maluan nganteg di pasisir Baliné. Perahu mayangé ané buin dadua
ané kapimpin olih Kaptén Markadi lan Mochtar enu mautsaha nyalanang perahuné
aji dayung. Pangawitné nyidaang perahuné majalan yadiastu adéng-adéng, sakéwala
tan pasangkan tuun hujan bales cara turuhang uli langité.
Disubanné ngedas lemahang, langité bedangin marawat galang,
tanggal 4 April 1946, sawetara pukul 05.00, pasisir Baliné suba ngenah
marawat-rawat, sakéwala perahu-perahuné dadua ento dadi buka ngekohé majalan.
Adéng-adéng pesan pajalanné buka anak males. Marérod ajaka dadua
mairing-iringan lakar nuju nganginang, katutug ban semengané ané ngawayahang,
nganti liwat tekén pukul 06.00. Sedek kéto paundukan perahu mayangé dadua ento,
tan perarapan uli kelod kangin ngenah suba ada kapal gedé uli durin sayongé
semengan. Pajalan kapalé sada becat nyujur perahu pasukan "M"-mé
sinambi ngalepas témbakan senapan mesin otomatis. Mimis senapan mesinné tusing
kodag tekan ramenné pacepol-pol di malun perahuné. Kapalé ento tusing lén kapal
patrolin Belanda ané suba ngawai ngilehin pasisi Baliné. Kaptén Markadi ané ada
di perahuné maluan, merintahang sumangdén prajurité gangsar ngembus seragamné
tur ngengkebang di dasar perahuné. Lantur merintahang sumangdénnya sayaga
némbak.
Kapal patroliné sayan paak. Tan pasangkan muter aluan
tetujonné lakar nomplok perahuné sumangdénnya kelem. Komandan kapal Belandané
ento merintahang Kaptén Markadi ané ngaku nelayan, apang ngentungang tali ka
kapalé lakar anggona ngedeng perahuné. Kaptén Markadi ngaé-ngaé nginutin peréntahé
ento, sakéwala dimadbad gulungan taliné adénganga pesan. Disubanné kapalé paak
pesan, yan kénkén baya ada suara nyerituli duur kapalé. "God sehebbens
puitens," ané artiné "ia ngelah bedil."
Sibarengan ajak jeritanné ento, Kaptén Markadi nyerit masi
merintahang prajurité: "TÉMBAAAKKK...."
Ramé pesan siaté. Aget pesan tongos perahu peleton Mochtar
atep ajak kapal petroliné, dadinné kéweh ia lakar némbak nganggon senapan mesin
perahuné. Buina prajurité élah pesan baana ngentungang granat tangan lan granat
bakar ka kapalé. Cara ulungan buah nyambu granat prajurité ulung di geladak
kapalé kéto masi di paekan mesin kapalé.
Kapal patroli Belandané ngawit ngenah pesu andus, praciri
puun. Malepug andusé di duur kapalé. Kapalé ento mautsaha ninggal perahuné dadua,
lakar nuju ngelod kangin. Lénan tekén ento uli kelod kangin ada buin kapal ané
lakar ngawantu, sakéwala kacadang olih peleton Mochtar aji témbakan senjata
mesin 12.7 tur sida ngandegang pajalan kapalé ané lakar ngawantu kapal
patroliné ané suba puun ento. Tur gangsar malipetan.
Kondén neked di Gilimanuk, kapal patroliné ento suba
makeplug tur kelem. Nyaksiang paundukané buka kéto Pasukan "M"-mé
gargita pesan sinambi masuryak. Lantur Kaptén Markadi merintahang pasukané
sumangdén malipetan ka Banyuwangi, sawiréh katakeh I Belanda pacang ngawales
kekalahan siaté ané kapertama di pasihé, sawewengkon jagat Indonésiané. Buin
mani petengné Kaptén Markadi ajaka pleton Mochtar malayar nganggon perahu
mayangé ngaliwatin Selat Baliné tur sida tuun di pasisir kelatakan, Melaya lan
Candi Kusuma, lantur magabung ngajak TRI Sunda Kecil ané kapimpin olih Létkol I
Gusti Ngurah Rai ané suba maluan neked di Munduk Malang Tabanan.
NB:
Satua cutet puniki kaambil saking cakepan Dasa Tali Dogén kaca kaping 15.
No comments