Rasti (5)

Olih: IDK Raka Kusuma

Sumber Gagambaran; www.sherisartstudio.com

Redité. Semengan. Ngantiang Wayan Gunadi sig arep obag-obag umahné, Rasti ngraos di keneh. Jelék rasané nekain Méi Chu pedidi. Apa buin yén Yap Wai Shing nepukin. Déwék matimpal beneh-beneh kadéna nyekaang. Itelun dogén, dugas nepukin idéwék majalan bareng di sekolahan, satondén nyambat Méi Chu singkék totok tur enceh ratun Gerwani, paningalané jarirek-jarirek. Sakéwala nyén ajak? Nadaksara ia inget Madé Suéni, Suéni yén Rasti ngaukin. Tekén Suéni, Rasti buin ngraos di keneh, sing bani gedeg. Belinné Suéni, guru karaténné Yap Wai Shing. Ento awanan, dugas nglejigang jit di korsi mobilé, Rasti ngorahin Wayan Gunadi ngatehang ka umahné Suéni.

Neked di pakarangan umahné Suéni, Rasti nepukin anak luh tua sedek nyampat. Rasti nawang anaké luh tua totonan dadongné Suéni.

Sing kéné sing kéto, teked di arep dadongné Suéni, Rasti matakon.

“Dong, ada Suéni?”

Dadongné Suéni ané sedek nyampat, makipekan. Nawang ané nakonin Rasti, dadongné Suéni sing kanti takonina buin masaut.

“Ada, ada. Kema ja macelep ka jumahan.”

Sonder kanti pindo orahina, Rasti matindakan.

Di kamarné Suéni, Rasti ngorahang lakar malali sig Méi Chuné. Sakéwala keda-keda.

“Yén dadi da nglalinin Méi Chu,” Suéni nyelag.

“Dadi kéto?”

“Iang taén nglalinin Méi Chu. Bapané ané kaukina tiah tekén Méi Chu ngulah iang. Ngulah sambilanga ngomong jelé. Tawang Rasti apa ané omonganga?”

Rasti ngituk.

“Jalema Bali jahat! Jalema Bali beler! Jalema Bali usak!”

“Men, tekén anaké ané mablanja kema ia ngomong kéto masi?”

“Sing tawang. Dugasé ento kabenengan sing ada anak mablanja.”

“Terus, kénkén?”

“Panyumu tiang sing ngerti ngudiang bapané Méi Chu ngétoang iang. Méi Chu, dugasé ento nepukin iang kétoanga tekén bapané buin maninné ngalih iang. Suud ngidih pelih ia ngorahin iang ngudiang bapané di ngentah inguhné ngomong kéto.”

Baan dotné nawang, sing marasa Rasti mesuang raos, “Kénkén Suéni orahina?”

Lantas Suéni ngorahin Rasti apa ané orahanga tekén Méi Chu.

Nem bulan di subané panumpasan PKI-né, toko gelah anaké Cina gredega tekén krama kotané ené. Sing ada nawang apa makada, nyén ngorahin, kanti krama kotané bani ngredeg.

“Tiang nakonin Méi Chu, dugas gredega tekén krama kotané tokon Méi Chuné usaka utawi borbora?” Suéni ngraos.

Rasti nimbalin aji patakon, “Kénkén pasautné Méi Chu?”

Suéni nyautin, “Méi Chu nyautin aji raos sing.”

“Men, kudianga koné?”

Suéni nyautin aji raosné Méi Chu ané taén orahanga tekén déwékné.

“Makejang barang ané adepa jaraha. Palaibanga pesu.”

“Sing bayaha?”

“Kaling bayaha. Ané ngelah tokoné, takonina tusing.”

Suéni mendep. Rasti sing bani nyesed. Rasti nawang, yén Suéni suud ngraos nadaksara mendep, artinné ada raos ané lakar tekedanga buin. Sing makelo ngantiang, Rasti nepukin bibihné Suéni makemikan. Rasti ningehang ané telataranga tekén Suéni.

Dugas tokonné Méi Chu gredega tekén krama kotané, méménné ané kaukina mamah, ané nyeh-nyehan, makesiab. Baan sangetné makesiab, mamahné Méi Chu ngejer. Makelo. Tiahné Méi Chu nyagjagin mamahné. Tan pasangkan mamahné Méi Chu bah. Aget tiahné nyangkuak. Yén sing kéto mantepan sanget gati sirah mamahné Méi Chu sig bataran tokoné.

Sing ngrunguang tokonné ané gredeg krama kota, sing ngrunguang barangné ané telah kajarah, tiahné Méi Chu malaibang mamahné ka rumah sakit. Polisi ané majaga di arep tokoné ngadén papahné Méi Chu malaib lantas ngilang. Ento awanan polisiné nemalangin. Di subané nawang, tiahné Méi Chu lakar ngajak mamahné ka rumah sakit, polisiné matulung. Anaké ané pagrunyung mabalih kramané ngredeg toko ada ané matulung ngalihang dokar ané nambang di malun pekené. Aget ada dokar nambang ditu.

Adin tiahné Méi Chu ané muani milu ngatehang mamahné. Sakéwala nganggon sepéda. Sepéda ané siliha uli anaké ané mabalih krama kotané ngrudug toko.

Abulan opnama di rumah sakit. Mamahné Méi Chu dadian. Sakéwala sing nyidaang buin ngraos. Awakné mati asibak. Ané mati awakné ané kenawan. Dokteré ngorahang mamahné Méi Chu kena struk.

Sekaté ento di nujuné ngentah inguhné, tiahné Méi Chu dengkik-dengkik nyambat jalema Bali jahat, jalema Bali beler tur jalema Bali usak. Di kénkéné kalanturin nemah misuh mimbuh mantigang apa ja bakat baana nyemak. Tur nanjung apa ja paak tekén batisné. Suud kéto majujuk di arep tokonné. Majengking. Paningalané jerirak-jerirek. Nyerit, “Jalema Bali jahat! Jalema Bali beler! Jalema Bali usak!” Anaké ané mentas di rurungé sing ada ngarunguang.

Yén sing ada adin tiahné ané muani, suba makelo tokonné Méi Chu bangkrut. Ané makada tiahné Méi Chu sing rungu-rungu tekén toko. Yén sing ada adin tiahné ané muani, miribang Méi Chu suba sing nu. Ané makada, tiahné Méi Chu sing ngarunguang déwékné ané dugasé ento mara matuuh duang tiban.

Tiahné Méi Chu sayan sing rungu tekén toko muah Méi Chu, sekat mamahné ngalahin ngungsi gumi wayah. Yén sing adin tiahné ané muani miara Méi Chu nyambi ngalih tur ngadep dagangan, miribang Méi Chu suba dija kadén.

“Endén malu,” Rasti nyelag, “Sangkal Méi Chu nawang nyén ia ngorahin?”

“Adin tiahné ané muani.” (masambung….)

IDK Raka Kusuma
embas ring Getakan, Klungkung, 21 Novémber 1957. Dané nyurat makudang-kudang puisi mabasa Bali, satua bawak, esai basa Bali, miwah novélét mabasa Bali. Lianan ring punika, dané taler nyurat puisi, cerpén, lan ésai mabasa Indonésia. Kakawian-kakawian danéné sané mabasa Bali kawedar ring Bali Orti (Bali Post), Médiaswari (Pos Bali), Bali Aga, Jurnal Kawi, miwah Canang Sari. Lan kakawian dané sané mabasa Indonésia kawedar ring Bali Post, Nusa Tenggara, Karya Bakti, Warta Bali, Nafiri, Warta Hindu Dharma, Minggu Pagi, Kedaulatan Rakyat, Mimbar Indonésia, Suara Nusa, Pikiran Rakyat, Suara Karya, Sinar Harapan, Berita Buana, Républika, Singgalang, Analisa, Cak, Kolong, miwah Romansa.Ring warsa 2002 dané ngamolihang Sastra Rancagé antuk baktin ipun ring pangembangan sastra Bali malarapan antuk Majalah Buratwangi lan taler 2011 antuk kakawiannyané sane mamurda “Sang Lelana”. Ngamolihang Penghargaan Widya Pataka saking Gubernur Bali warsa 2012 antuk cakepané sané mamurda “Bégal”. Sareng pangawi saking Karangasem dané ngwangun sanggar sané mawasta Sanggar Buratwangi, lan dané taler dados silih sinunggil pangremba ring sanggaré punika.