Tutur di Patuakan Indik 72 Tiban Indonésia Merdéka

Olih: I Putu Supartika

I Lecir negak di warung tuakné Pan Kobar masila lémpéh di duur bangkuné. Mirib ulian suba punyah jeg ngacuh pesu munyiné. Buina munyiné wayah, ngitungang panegara Indonésia.

Yén saihang ngajak jelema, panegara Indonésiané jani suba tua. Suba 72 tiban. Yén jelema, sinah suba pawah, bokné telah ubanan, ada masi ané lengar cara awaké, suba rumpuh, suba kena penyakit asam urat, lan ada ané suba matungked. Lenan tekén ento, papinehné suba linggah, krana suba ngasanin pait pakeh idup. Suba tatas pedas nawang kén ané madan beneh, kén ané madan pelih, kén ané patut laksanaang kén ané sing patut. Suba patut masi nyiksik déwék, nglaksanaang wanaprasta. Ngingetang lampah jelék lan luung ané suba kalaksanaang uli lekad kanti jani. Lan maang tetuladan tekén sentanané, apaké pianak wiadin cucu, apang apa ané jelék tusing kalaksanaang lan ané luung kajalanang.

Suud nyerot tuak a gelas tur ngutang genekané, buin ia nglanturang munyiné.

Nanging, ané tepukin jani melénan pesan. Rikala matuwuh 72 tiban liu masalah ané tepukin kén Indonésiané. Kadirasa panegara Indonésia, tongos i raga lekad ené, suba kanti géjod ulian sabilang wai katigtig masalah. Uli masalah politik, masalah agama, korupsi, kanti kayang masalah isin basang.

Tegarang pebalih di tiviné, kénkén panes panegara Indonésiané jani. Gumi panes, kayang otak wargané masi liu ané panes. Kayang lengar awaké masi milu panes ngenehang. Dugasé ené ada masalah politik makaput SARA, ngemasalahang wong kéné wong kéto, agama kéné agama kéto, né ané melah né koné ané jelék, saling pagedénin tenggek. Di médsos saling sindir, ada pemuka agama nyelékang agama anak lén. Pokokné rusuh. Suba tua, suba 72 tiban merdéka, enu masi ngitungang kulit, enu masi ngitungang bulu. Tusing ja nyiksik bulu, nanging bulun timpalé anggona gaé.

Pan Kobar ané uli tuni mendep dogén ningehang tuturné I Lecir, kedék ngikik ningehang munyiné ané siduri totonan.

Masalah ané lénan buin, tuah mrebutin tegakan. Korsi politik. Ané sing sepaham tendang, ané sepaham, yadiastun ipidan magedegan jani dadi saling léklékin. Makejang mesuang téori, makejang mesuang dalih, ngaku paling beneh, sing nyak pelih. Kadirasa kayang ané suba tua, ané lakar mati bin mani milu masi ilé guah-guah ngomongang korsi politik, apang maan jabatan empuk.

Suud kéto buin ada masalah lénan. Korupsi. Bedik-bedik korupsi. Ngaé kéné apang misi potongan. Proyék kéto misi uang kantong. Mara ketara sing nyak ngaku, ngorahang déwékné korban, ngaé dalih apang anak lén pelih. Jeg sing jantan. Buina ané korupsi totonan boya ja petani, boya ja tukang bangunan, nanging pengedé. Jelema ané dadi wakil rakyat, jelema ané pantesné mimpin rakyat, nyontoin rakyat ané beneh, pinaka guru wisésa. Kadirasa jeg sing ngelah rasa lek, cara beburon. Nu masi nyidaang makenyem disubané ketara tangkep KPK. Misi ada ané ngomong nagih mubarang KPK apang élah korupsi miliaran. Ondén buin ada masalah kaadilan, hukum ané sing tegak, masalah térorismé, masalah suargan, kuting masalah isin basang lan kurenan pisaga masi ada ané ngurus.

“Buik, nyén ngurus kurenan pisaga?” Pan Kobar tumbén nempungin munyi.

To tolih berita impotémené di tivi, sing ngurus kurenan pisaga? Kurenané i anu kone selingkuh, i anu koné lakar ceraé. Kanti se-Indonésia nawang unduké totonan. Yén suba tawang i anu selingkuh, lan i anu koné nagih cerai lakar kujang? Yén ia suba cerai masi sing nyak ngantén ngajak awaké, apabuin awaké lengar di tendas lengar di kantong.

Suba kanti telah duang botol tanggung tuaké serota tekén I Lecir pedidiana enu masi bibihné makuah mesuang munyi.

“Tuak bin a botol,” kéto I Lecir nyeletuk tur ngelanturang tuturné ané wayah ngenénin indik Panegara Indonésia ané suba 72 tiban.

Yén dadité Indonésiané ené ngeling, méh sebilang wai ia ngeling. Méh muané bengul-bengul dogén sebilang wai nepukin isin awakné ané runyam kéné. Méh jeg sebilang wai lakar tepuk yéh peningalané ngembeng lantas ngetél melusin pipiné. Cara anak luh ané plegéndanga tekén kurenané.

Kéto ia mamunyi sambilanga makpak kacang kapri ané dampinga di maluné.

Sambat acepok jeg panes. Dadi rakyat di betén, jeg sing nawang apa, ngalih baas jakan dogén suba kéweh. Apabuin gumi nyansan terak, makejang alih-alihané kéweh. Ngalih gaé kéweh, pelih bedik malaksana kena hukum, buina kéweh makelid, sing cara jelemané ané negak di baduur ané korupsi miliar-miliaran nyidaang makelid cara lindung. Lakar kénkénang jani?

Awaké di jumah, kanggoang sebilang wai don ubi urab, dikénkéné gerang maong gaénang uyah tabia, dikénkéné sambel dogén. Anggon baas jakan dogén suba kéweh ngalih, apabuin anggon meli darang nasi, pipisé di duur suba telah duma, suba anggona ngaé umah méwah, meli mobil méwah. Tegarangin ento bagiang tekén rakyaté di betén, sing makmur idupé.

Suba 72 tiban Indonésiané merdéka, enu masi sebilang semengan kurenané jumah uyut ulian mara maliin slepitan BH-né sing misi pipis. Dija ngalih pipis? Sing patuh tekén ondén merdéka né adané. Yén suba merdéka pantesné awaké idup tenang. Kurenané sing nu uyut masalah pipis sebilang semangan. Aruuuuhhhh... jeg ruwet idupé jani. Kanti lengar tendasé ngenehang idupé dadi rakyat. Bin pidan koné awaké dadi pejabat apang nyidaang korupsi.

“Awaké ngutang tuak malu nah. Mani lamun tembus pat angka, ker bayah awaké makejang. Bilaperlu kayang dagangan cainé bayah awaké.”

Kéto I Lecir bangun uli tegakané majalan slésah-slésoh setondéné nyelémpoh tur kayak-kayak tusing nyidaang bangun ulian liu nyerot tuak.