Nyéwa Ratri

Olih: I Gedé Agus Mahardika

Sumber Gagambaran; pixabay.com

Mara telung bulan matunangan kéwala Ni Luh Ratri suba percaya pesan ngajak I Putu Réndi, wireh Putu Réndi sesai ngrayu baan munyi-munyiné manis, kéto masih ipun suba pepes ngembahang gapgapan ané ngaé anyud keneh Luh Ratriné. Ané jani Luh Ratri mara nyaluk kelas 2 kéto masi I Réndi mara kelas 3 SMA, kéwala kenehné ba lewihan tekén anaké makurenan, ipun sampun engsap tekéning makejang ulian punyah tekén semarané.   

Di Desané makejang anaké ngorahang I Réndi nak cerik kalem, wiréh tuara taén bareng guak-guék di rurungé cara timpal-timpalné lénan, turin ipun kapah pesu maluas-luasan. Jumahné ipun manja pesan, mémé bapané dadi pegawé negeri to makada ipun kapah nepukin né madan sebet lan pikobet.

Kéto masi Luh Ratri, ipun tuah anak luh pingitan, tusing dadi matunangan, apa buin pesu ngajak timpal né muani-muani, kija-kija ipun laranga, ideh-ideh ipun luas setata atehina tekén reramané. Sané mangkin nemonin purwani tilem kapitu, langité remrem gulem, bulané karasa mengkeb di tundun ambuné. Dinané jani karasa melah, ipun kakalih laut ngalih selah sada majanji lakar ngamargiang Siwa Ratri bareng-bareng di Pura Besakih. I Putu Réndi suba sayaga lakar majalan ngalih tunangané Ni Luh Ratri, mapanganggo adat nyetil udeng putih, kamen putih makejang sarwa mamutih rawatné suba luwihan kén jero mangku, kéwala tuah nyilibang dayané ané usak. Masabuk kompék gedé, majakét kulit, maimbuh makacamata kénkén ja cara bos, tusing adung tekén sebengné ané polos.

Kéto masih Luh Ratri suba mapayas di kamarné, mapupur, maénci, maalis-alis, makejang sada tebel nyaruang rawat muané ané tipis buka tapisé. Diastun mapanggo adat kéwala panganggoné cara anak lakar matekap, baju lan kamenné sarwa gantut, di duur entud pang nganti ngenah paané ané berud-berud. Reramané tuara ja nawang unduk panakné suba ngelah demenan, apa buin lakar majanji luas Nyiwa Ratri ngajak tunangané. Ada sawatara jam tengah kutus peteng, Luh Ratri pesu uling kamarné, lantas takonina tekén bapané ané negak di sisi mabalih TV, "nak karkija Luh, nguda aéng kéto payasé jeg cara barong macan goban Luhé?" kéto bapané matakon, sada ngedékin. Abedik tuara ngelah nyet panakné lakar luas malali ngajak demenané.

"Ah bapak ada-ada gén, né tiang ka Nyiwa Ratri ka Dalem pak, idih naké bekelé?" Luh Ratri nyautin patakon bapané.

"Béh awak kar Nyiwa Ratri nguda mabekel, mapuasa naké, sing taén éngkén maca satuaan I Lubdakané?" bapané nyautin, sada ngejuhin panakné pipis.

"Ba makan Luh?" méméné nakonin.

"Ah sing bu, tiang suba wareg!" Kéto pasaut Luh Ratriné bawak,

"Melahang makamen éngkénné Luh, ka Pura né kakéto, nyanan yén negak si jeg mapang barongé di Pura!!" Méméné nuturin jenget, sambilanga nyait porosan.

"Aah ibu ada-ada gén," amonto Luh Ratri masaut, tutur méméné ané luwung ampahanga, karasa tusing ja singgah di don kopingné.

"Nyén kaajak Nyiwa Ratri Luh?", méméné matakon,

"Timpalé!!" bawak pesan pesautné Luh Ratri, laut ipun nyemak montor pesu karurungé.

Di jaban Dalemé ipun marérén, nyongkrak montor laut nélpun tunanganné, nanging tusing angkat-angkata wiréh I Réndi enu di jalané.

"Hai céwék!" kéto truna-trunané nyandain, sambilanga nundik bangkiang Luh Ratriné.

"Ngoyong éngkén jeg mocé san!!" Luh Ratri masaut masemu gedeg.

"Buih seremné, lén jeneng ba serem buin galak, jeg nyak san cara unén-unén Batara Dalemé né, ha...ha..ha.. !!" Kéto truna-trunané nguyonin, kedék masuryak.

Luh Ratri laut nyalanang montorné, ngalih tongos suwung apang tusing candaina buin tekén truna-trunané ditu.

Peteng dedet guminé, kerug-kerug nyaratang ujané lakar ulung. Luh Ratri terus ningalin jamné, suba makelo pesan nanging I Réndi tondén masih teka. Ada truna-trunané ma lauan di samping margané sambil magénjékan,

"Nyén kaantiang Luh jegég? Kéné gulemé bin kesep ujan anyud pupuré nyen Luh...." Kéto truna-trunané buin nyuryakin Luh Ratri.

Luh Ratri suba inguh pesan kipekané paling sambilanga klecat-klecet.

Buin kesepné I Réndi teka, negakin montor Ninja gelah bli misané, kopingné masengseng héadsét laut marérén di malun Luh Ratriné.

"Kok lama banget sih béb?" kéto munyin Luh Ratriné nakonin I Réndi,

"Ah baru jam delapan, ayo naik?” I Réndi masaut.

Luh Ratri ngunci nas montor ané pejanga di sisin jalané, maklecog menék ka montor Ninjané. Jitné ngging, kamené pelitanga nganti paané ngenah misi cebleng-cebleng selem langah-langah.

"Milu siiik...?" Kéto trunané makaukan, saha I Réndi gerem-gerem ngegas montorné laut majalan ngebut, nganti buké masepuk.

Di jalané ipun ngorta, "mau kemana nih béb, jadi ka Besakih?", kéto Luh Ratri nyumu matakon.

"Iya lah béb, ntar di sana beli bunganya!!" Kéto pasaut I Réndiné.

Kondén joh pajalané, sagét ujané ulung masriyok, ajaka dua nyumu paling, ngonang kipekané ngalih-ngalihin tongos mémbon. Suba nganti telah lepégan, mara ipun nepukin umah montor di sisin jalané. Ditu lantas ipun ajak dua mémbon, sambil ngampig-ngampigan kamenné ané belus lepégan,

"Dingin béb, gimana nih béb?" Luh Ratri, ngetor wiréh makejang awak tur panganggoné belus, makada ipun kadinginan.

"Sini béb wi peluk", kéto I Réndi nyautin, sada ngelut awak Luh Ratriné.

Kala ento jalané sepi, ajaka dadua ngetor magelut di sisin jalané, mémbon ngantiang endang. Saka bedik liman I Réndiné ngrépé, makejang awak Luh Ratriné grépéna, kayang ané mengkeb-mengkeb milu seluka.

"Jangan béb, ntar ada yang lihat!!" kéto Luh Ratri ngomong, sambilanga ngisiang liman I Réndiné.

"Ah lagi sepi béb, gak ada orang juga", I Réndi masaut, bibihné suba ideh-ideh, selap-selép cara lalipi, ajaka dua laut mapagut di selagan ujané bales.

Buin kesepné ujané endang, kakalih nyumu majalan, kéwala penganggoné enu lepégan, ngetor I Réndi nyalanang montorné, ada mara 100 méter majalan yén kénkén kadén sagét montorné nyumu dratdat-drutdut, angut-angut, nganti montorné mati makleput.

"Yih éngkén né?", I Réndi paling, tuun uling montorné, kipak-kipek laut nengokin tangkiné ané dapetanga suba tuh latuh.

Luh Ratri ngeling keteb-keteb, wiréh guminé suba peteng,

"Dija ya ada ngadep lengis kali jani?" Kéto isin kenehné.

Dagang lengisé joh badelod, matulak uling jalan ngalih Pura Besakihé. Kisah-kisah I Réndi natad montorné, Luh Ratri nutug uli duri, sambilanga ngeling grong-grong.

"Siep éngkén, jeg nyebak!" I Réndi gedeg pesan ningeh eling I Ratriné, pesu munyiné ané kasar-kasar nganti engsap ma babab-bébéban.

Luh Ratri, mendep suwud ngeling laut masaut, "kamu kok gitu sih béb, kamu kok marah sama aku?" terus Luh Ratri ngamikmik padidina, nanging I Réndi tusing masaut, sebengné nges, peluhné nyarékcék, maadukan ngajak yéh ujan ané melusin awakné. Tepukina ada dagang lengis kéwala suba matutup, I Réndi nongkrak montorné, laut kauk-kauk, "Jro dagang, Bu..., meli minyak!!".

Makelo pesan dagangé pesu, Luh Ratri suba sebet pesan, kipak-kipek tusing karuan. I Réndi laut nogtog pintun warunge, sing makelo dagangé pesu, sambil menain kamenné.

"Numbas napi gus, gék?" Kéto dagangé matakon.

"Meli minyak bu, 4 liter", I Réndi masaut, sambilanga nyemak pipis di kompékné.

"Kakija niki peteng-peteng gus?" Dagangé matakon, sambil nyaledétin Luh Ratri né ngetor turin masemu sebet.

"Sira kaajak nika gus?" Kéto buin dagange nyambung patakoné, sangsi tekéning I Réndi.

"Adik tiangé Bu, niki tiang kal maturan ka Besakih, pas telah minyaké ked dajané bu?", kéto pasut I Réndiné, laut ngenjuhang pipisné.

"Belus-belusan kéné ka Besakih nggih gus?" Kéto dagangé matakon sambil ngenjuhang susuk. I Réndi menékin montorné, tusing ja masaut, kéto masi Luh Ratri suba menék baduri. Ngidupang montorné gram-grem laut macuet majalan ngebut beneng kelod. Dagangé kauk-kauk "gus...gus... Besakihé ngajanan... !!" I Réndi tuah makipekan dogén, sada buin ngegas montorné.

"Mau kemana ni béb?" Luh Ratri matakon. "Dagang itu bilang ini bukan jalan ka Besakih béb!" Luh Ratri nyambung omongané.

"Iya, wi gak tahu jalan ka Besakih béb, kita ka pantai aja ya?" Kéto pasautné I Réndi, Luh Ratri kenyam-kenyem laut ngelut tekek bangkiang I Réndiné.

Saget suba neken di pasisi, tusing ada ujan nang aketélan, bias pasihé masi tuh. Grudugan ombaké saling sautin ngencak petengé. Kéto masih ramé bajang trunané ané suba negak mapasang-pasangan, kelap-kelip ngisi HP, ada masih ané glalang-gliling, ada ané slalag-slélég di punyan ketapangé. I Réndi kipak-kipek, ngalain-ngalain tongos suwung, tongos negak padaduanan. Di sisin pasihé ada pondok maraab ambengan, ditu tongos pacalangé majaga nyénter-nyénterin truna-truniné ané malali ka pasisiné. Majalan ipun sareng kalih, ngentasin sisin pasihé, batisné suba belus kaampehang didih ombaké ané majalan nyujuh pasisiné. Kedak-kedék ajaka dadua, colak-colék saling gobagin yéh pasih, saling samparin bias, nganti kenjel ngos-ngosan. Demen liangé sing ngidaang nyambatang, nganti engsap tekéning galah ané terus majalan. Ipun kakalih laut negak nyalélég di pedauné.

"Seneng ya béb?", Luh Ratri nyumu matakon, sambilanga ngajengit, ngejang sirahné di palan I Réndiné.

"Untung kita nggak jadi ka Besakih, untung saja kamu ngajak aku ke sini béb!!" Kéto Luh Ratri nyambung ngomong, ulian punyah tekén semarané.

I Réndi kenyem-kenyem dogén, kejengat-kejengit éngkén ja cara bojog masigsig jahé, nyaru di tengahné suba madaya jelé.

Petengé terus majalan, dinginé suba nyusup ka jahjah tulang. I Réndi ngajak Luh Ratri nu masi negak di pasisi sambil metékin bintang-bintang,  ningehang gebyuran ombak ngaba kesiran angin ané mangampehang bok Luh Ratri saha nimpénin muan I Réndi.

Sawatara jam tengah dua peteng, saka besik pecalang lan truna-truniné maklimpeng, kipekan I Réndiné ngoméng, ngenteg sebeng ngantosang pasisiné suwung mangmung. Jrijiné ngrépé, grayang-grayang ngalih-ngalihin selah apang ngidang ngaénang Luh Ratri uyang.

Rayuan gombalné pesu nganti bibihné ngalénténg, layahné selép-selép, paesné ngetél kénkén ja cara alu ané mesuang jurus. Yén kénkén kadén Luh Ratri saget anyud, kéwala tusing ja ulian gebyuran ombak ané menék ka pasisiné, nanging ulian teleb tekén rayuan, karasa suba susupina tekén ajian I Réndine. Nyansan peteng nyansan nyepiang, dinginé dadi kebus, ketugan tangkahé mapaliwat ngajak gebyuran ombaké.

Pecalangé aukud bangun majalan mailehan nyénterin katongos truna-truniné ngoyong inuni, kéwala makejang suba ilang, pasisiné suba karasa suwung. Uyap-uyap peningalan pecalangé ulian kiapné bas kaliwat. Ipun terus majalan, nganti neked di bucun pasisiné, laut pecalangé totonan negak di samping pedauné.

"Aduuuhh kiap matané jroo", kéto pecalangé ngamik-mik padidina, sambilanga muaban, nyaruang kiap nyénter-nyénterin langité. Buin kesepné timpalné teka ngaba kacang kulit laut negak di sampingné, ditu ajaka dua nutur sambilanga makpak kacang. Kasak-kisik, pecalang-pecalangé totonan laut nyalélég sik pedauné, ulian kiapné karasa suba tusing nyidaang naénang.

"Ngoyong Man, jeg sing nelik-nelik!" pecalangé besikan ngorahin timpalné ngoyong wiréh pedauné rasanga sada makocotan. Nanging timpalné sing masaut, kéto masih pedauné masi enu makocotan.

"Ngoyong !!" Buin pecalangé né mara nengkik timpalné, sambilanga nyengeg nganti timpalné maserod maglebug di biasé, tur bangun tengkejut,

"Nak éngkén ci né?" pecalangé ané ulung tengkejut matakon.

Pecalangé ané nyengeg masi milu tengkejut, wiréh timpalné suba ulung pedauné enu masi makocotan.

"Siep-siep malu ci man!!", "aauuuunnngggg...auungg!!" pecalang ané besikan ngorain timpalné siep, kaselagin suaran kuluké ané nyeremin petengé.

Ajaka dua siep, tlektekanga pedauné makocotan, munyi ané soléh-soléh dingeha di tengah pedauné, buin cara munyin kuluk nyelék-nyelékin yéh, buin munyin anak ngerogoh,

"Neng delokin man !!" Kéto pecalangé nundén timpalné.

"Ah auk ci ya ningalin," kéto timpalné nyautin.

"Kadén cai né ngaba sénteré, waké tunden ci!!" buin pecalangé besikan masaut jengat, magonggang ajaka dua.

"Mai bareng ajak dua nelokin," kéto pecalangé ngomong.

Takut-takut bani, ngangsehang nyénterin katengah padauné, petelan pesan, matimpuh nyongkok sirahné nengok, mara bedik pesan sénterné nyujuh tengah pedauné saru-saru tepukina kain putih angkab-angkab, "aaauuunnggg," buin munyin kuluké nimpalin, ajaka dua ngejer ngetor, bibihné karasa caket.

"A..a..apa to Maaaannn," kéto pecalangé ngamikmik laut malaib nyelibsib.

"Antiaaaanggg caannggg Yan!!" kéto ané besikan ngaraik sambil  malaib pati kaplug jlémpah-jlémpoh nguber timpalné.

I Réndi ngajak Luh Ratri nu masi iteh mapagut marurub kamen putih di tengah pedauné, teleb karasa guminé gelah ajaka dua, cara punyah tusing ja buin rungu tekén apa-apa, kadirasa blabar tusing ja ngidang ngentenang.

Pecalangé buka dadua neked di poskoné, peluhné nyrékcék, angkih-angkih sambil ngisiang sakan poskoné. Timpalné ditu masisa buin ajaka tatelu, ané ajaka dua suba masaré lelep, ané besik nu ningehang lagu.

"Nak éngkén ciné ajak dua, peteng-peteng olahraga, pulesang ibané éngkén né!!" Kéto pecalangé di posko nyapa timpalné sambilanga angut-angut nuutin laguné.

Ajaka dua mategtegan, ngamelahang angkihané laut ngetor mamunyi, "kléng ci Dé, badauh di pedauné ada léak nadi not!" Kéto tuturné serem.

"Adah ba lemah né Maan, ija ada léak kali jani, méh ba luas peken léaké makejang," pecalang ané di posko masaut campah, "Ah ci da campah kakéto naké mamunyi, bin jep kecota bol ciné mara ja, matan waké nepukin mara not!!" Buin timpalné besikan masaut jengat.

Mara kéto timpalné ngomong prejani laguné siepanga, laut pangkah ipun mamunyi,  "adah cai mula jelema penakut ajak dua, mai tutug waké, amen ada léak jeg kasaup, kapantigan!!"

Ajaka telu laut majalan ngauhang, kéto masih kuluké iteh ngaung-ngaung.

"Ija tepukin ci Man?" Kéto pecalangé né mara nakonin timpalné, sambilanga éngkag-éngkag majalan.

"Kléng igisan munyiné Dé, né dauhné di pedauné!!" Kéto pesaut timpalné ané nepukin inuni.

Suba paek prajani pecalangé totonan ngadéngan pejalané, kasa-kisi ajaka telu, selagina tekén munyin kuluké ané ngaung-ngaung. "Muh naké delokin jani, ba ya ci wanén !!" Kéto pecalangé inuni ngorahin timpalné, sada nundik-nudikin timpalné.

"Nah ndén naké malu, adéng-adéng ngalih selah pang aluhan nakep," kéto pasaut pecalang né mara, sebengné seken.

Paekina pedauné, laut sénterina, tepukina kain putihé suba angkab-angkab, prejani angkihané kandatan, sénteré ngetor, kéwala ulian lek tur jengahné suba maadukan, wiréh omongané inuni gedé-gedé pesan, né mangkin ipun ngangseh-ngangsehang, inget masi ipun ngipek-ngipekin timpalné duri, ulian takut kalaina. Timpalné terus makejit-kejitan, ipun ngawales terus angut-angut.

"Né aba sénteré malu," kéto munyiné nyaruang jejeh ati, sambilanga ngenjuhin timpalné senter.

Majalan adéng-adéng sada ipun melitang kamen, ngédéngan nagané makilit di betekan batisné,  saka bedik ngéncangan pejalané ngedénang bayu malaib "iiiaaaattt...!!!, Sahasa ipun nendang pedauné nganti maoyagan tur nyaréndéng. "Ah cai, apa sing ada, mara tanjung pedauné gén ba ilang, mara ukana amah waké léaké!!" Kéto tuturné sombong.

Sambilanga angkab-angkab adéng-adéng pecalangé ento majalan nyekénang isin pedauné ané tanjunga, kala ento masi I Réndi ngajak Luh Ratri tengkejut, gagéson bangun majujuk.

"Léééaaakkkk....!!” nengéng peni-ngalan pecalangé ento, tengkejut, naga di betekan batisné karasa milu ngalépat malecat, sambilanga ngisiang tangkahné laut ipun pungkat maglebug nyelémpang di biasé.

"Amah...amah.." Kéto munyin pecalangé ané majujuk joh uli pedauné, tur milu makecos makesiab.

Takut-takut bani, ajaka dua magelut saling tuludan ngetor nyénterin. Saka bedik majalan maekin lawat putih-putihé totonan, ngusap-ngusap peningalan nlek-tekang, mara paekina sagét tepukina jelema luh muani ané majujuk, ngedig-ngedigin panganggoné sada nagih malaib. Gagéson pecalangé ajaka dadua nguber makecos laut nakep kamen I Réndiné kedenga nganti kelés malalung ulung ngalu-lung.

"Yih dong nénénan léaké ling tuni ajaka dua bakat pelaibin."

"Adah né mara ja léak matah, di pedauné nyalonarang," kéto munyin pecalangé saling sautin sada naanang kedék di basangné ulian takutné ané tusing kodag-kodag, kéto masi nepukin timpalné ané mapi wanén pamuputné nganti pungkat nyelém-pang baan takutné.

Luh Ratri nguntul sambilanga menain penganggoné, clingas-clingus naanang lek ati. I Réndi betén maguyang,

"Ampun pak... ampun pak..., émék tulungin Réndi mék...!" Kéto I Réndi kauk-kauk, gerang-gerong malisah di bias pasihé. Pecalangé ané pungkat kisah-kisah majujuk, maba-lih, kituk-kituk sambil ngasgasin sirahné.           

Tohpati, 22 Oktober 2016

I Gedé Agus Mahardika
Embas ring Demulih, 17 Agustus 1991, tamat ring Pendidikan Bahasa lan Sastra Agama IHDN warsa 2013. Mangkin meneng ring Ds. Demulis, Kec. Susut, Bangli.