Ngarap Carik
Olih:
I Putu Supartika
![]() |
"Why Should I Care" Gagambaran Nasrul |
Tamat sarjana Gedé Sucipta mulih ka
désané. Disubané petang tiban ia kuliah lan idup di kota yadiastun taén mulih
ka désané kapah-kapah, mara jani buin ia ningalin kénkén ainé ngencrong lan
engseb di désané kanti waiwainan. Aminggu ngoyong di désa, ia dot pesan magedi
ka kota nglamar gaé di kantoran nganggon ijasah sarjanané. Ia ngorahang isin
kenehné totonan tekén bapané sanjané rikala ia ajaka bapané negak padaduanan di
émper umahné namping kopi matimpal godoh. Dugasé totonan bapané mara pesan teka
uli nengala di cariké.
“Pa, tiang lakar ka kota buin mani,
tiang lakar nglamar gaé di kantoran,” kéto ia nyumunin mamunyi sambilanga naar
sisan godohé ané enu buin aseprapat.
“Béh, mara bapa ngelah rencana yén
Gedé lakar orahin bapa nulungin bapa magaé ka carik.”
“Apa pa?”
“Gedé ukana orahin bapa nulungin magaé
di carik, lan dikayangé panén Gedé masi ané lakar idihin bapa tulungan
ngadepang hasil panéné langsung ka peken kotané, apang tusing kena uluk-uluk yén
ngalih sudagar dini.”
“Bapa nawang, tiang suba dadi
sarjana?”
“Bapa nawang, mén kénkén?”
“Yen suba dadi sarjana, artiné sing
cocok tiang magé di cariké. Lek. Kedékin gumi pa.”
“Da malu Gedé sanget ngarepang dadi
pegawé. Kéweh jani ngalih gaé Dé, dija Gedé lakar nglamar?”
“Pokokné tiang sing nyak magaé di
carik. Rugi tiang kuliah tegeh-tegeh di kota. Tiang percaya, di kota pasti ada
lowongan. Pasti ada kantor ané merluang tamatan sarjana cara tiang.”
“Tegarang kenehang malu Dé, idup di
kota ento kéweh.”
“Tiang suba taén idup di kota pa,
tiang nawang kénkén idup di kota.Tiang suba ngelah pengalaman”
“Lamun kéto keneh Gedéné, nyén ané lakar orahin
bapa ngurusang cariké? Bapa suba tua, suba séket tiban. Buin kesep dogén, bapa
suba tusing mampuh ngujang-ngujang. Apabuin bapa tuah ngelah pianak aukud. Gedé
dogén.”
“Yén sing ada ané ngurus, sakapang
dogén, baang pisagané ané tusing ngelah gaé nyakap.”
“Nanging bapa sing percaya yéning
anak lén ané menahin cariké. Bapa takut ia sing seleg menahin cariké. Bapa
lebih percaya tekén pianak bapané padidi.”
“Yén tiang tusing nyak, apaké bapa
enu percaya?”
Bapané Gedé Sucipta nyiup kopiné
ané suba émbon ping pindo, lan suud kéto nyemak godoh ané ada di duur lépékané.
“Lamun bapa takut nyakapang,
kontrakang dogén suba,” Gedé Sucipta mamunyi dangsah, tusing kenyat.
“Nyén ané lakar nyak ngontrak carik
jamané jani Dé?”
“Liu pa, liu.”
“Bapa sing nawang dija. Sing nawang
nyén-nyén, lan bapa masi percaya yéning anaké di désané dini tusing ada ané
lakar nyak ngontrak. Bilih-bilih wargané dini liunan ané ngadep carikné krana
suba tusing nyidaang ngarap.”
“Adi bapa belog? Alih anak uli luar
désa, bilaperlu alih anak uli di kota.”
“Anak uli di kota tusing bisa magaé
di carik, sing mungkin ia nyak.”
“Tiang percaya, pasti ada ané
nyak.”
“Nyak lakar nanem padi, kacang,
utawi jagung?”
“Tusing, nanging bangunina villa. Apabuin pemandangan di carik
bapané melah, sinah liu ané lakar nyak ngontrak lan ngaé villa ditu.”
“Bapa sing nyak, cariké ené harus
tetep magoba carik. Ulian ento, bapa ngarepang apang Gedé ané ngentinin bapa
buin mani puan ngarap cariké.”
“Ingetang pa, tiang sarjana. Kénkén
lakar penadiné yéning anaké nawang sarjana cara tiang magaé di cariké.”
“Apaké pelih yén sarjana magaé ka
carik?”
“Sing ja pelih pa, nanging sing
cocok.”
“Ibi bapa mebalih di tiviné ada
sarjana ané suksés ulian ngarap carik lan tusing ja ulian magaé di kantoran. Anaké
totonan ngarap carikné ulian bapané suba tua, lan ia mamilih suud magé di kantoran.
Bapa ngarepang apang Gedé cara anaké totonan. Suksés ulian ngarap carik, ngarap
ané suba ada.”
“Tiang lén, tiang tusing ja cara
anaké totonan. Diolas da tiang sandinganga ngajak anaké totonan. Apa gunané
tiang kuliah yén lakar dadi petani? Sing luungan tiang sing masuk lan nutug
bapa ka carik uli cerik.”
“Tetujo bapané ngasukang Gedé kanti
tegeh-tegeh buka jani tuah apang Gedé ngelah kaduwegan, lan kaduwegané totonan
aba ka désa apang carik bapané ngasilang lebihan tekén padi lan jagung, lan
untung ané bakatang uli cariké masi nyansan ngedénang krana kaduwegan ané
bakatang uli masekolah dadi anggon mamanajemén hasil cariké.”
“Cutetené bapa dot nadiang tiang
petani kéto?”
“Tusing ja petani tulén, nanging
petani ané ngelah kaduwegan. Duweg ngalih selah.”
“Diolas pa, da makeneh yén tiang
lakar dadi petani. Kanti kayang buin pidan ja tiang sing nyak magaé ka carik.”
Bapané mangkihan lan lima tengawané
ngisidang lépekan ané suba puyung.
“Gedé nawang Bli Wayan Luput?”
“Nawang, kenapa pa?”
“Ia tamatan sarjana lan kanti jani ondén
maan gaé.”
“Keneh bapané kénkén ngorahang
kéto? Bapa sing percaya yén tiang nyidaang maan gaé di kantoran?”
“Tusing ja kéto keneh bapané. Bapa
demen yén ngelah pianak dadi pegawé, nanging bapa dot masi ngorahin Gedé, apang
Gedé tusing ja bes ngebet dadi pegawé di kantoran. Jani liu ada sarjana
nganggur ulian ia dotné tuah dadi pegawé lan tusing nyak magaé tuyuh ka tegalé
utawi ka cariké yadiastun ia ngelah carik utawi tegal ané linggah.”
“Bli Wayan Luput males, ento ané
ngaénang ia tusing maan gaé.”
“Ané tawang bapa, uli mara tamat ia
suba ngilehang lamaran kemu-mai, nanging kanti jani ia ondén maan gaé.”
“Nanging tiang boya ja Bli Wayan
Luput.”
“Nanging yén bes ambisi dadi
pegawé, dikayangé tusing maan gaé dadi pegawé Gedé lakar ngelah nasib patuh
cara Bli Wayan Luput.”
“Suud pa, suud bapa maksa tiang
apang nyak magaé nulungin bapa di cariké. Tiang dot dadi pegawé, boya ja magaé
di carik. Apang tusing rugi tiang masuk tegeh-tegeh, disubané tamat tuah magaé
di cariké. Lek pa!”
“Gedé nawang biaya masuk Gedéné uli
hasil cariké? Yén cariké ento tusing ada nabdabang, sinah i raga tusing
ngajinin cariké. Bapa dotné ada ané nyak nabdabang, lan ané paling arepang bapa
tuah Gedé.”
“Lamun sing ada nabdabang, adep
dogén suba cariké pa. Da tiang paksana magaé ka carik. Tiang sarjana, sing
cocok magaé ka carik!”
“Dé...!!! Gelahné nyén ento nagih
adep Gedé. Gedé taén meli?”
“Men lakar kénkénang?”
“Ento carik gelah leluhuré, ento
ané ngaénang kumpin Gedéné, pekak Gedéné, bapa, kanti Gedé nyidaang idup. Ulian
ento masi bapa nyidaang nguliahang Gedé kanti tamat sarjana.”
“Daripada tusing ada ané ngurus,
lakar anggon gena ngelah carik tusing ada ané ngurus.”
“Nah, bapa suba ané lakar ngarap
cariké totonan kanti bapa sing mampuh, sakéwala da pesan adepa kanti buin pidan
ja.”
“Luungan kéto suba pa, daripada bapa
memaksa tiang apang nyak magaé di cariké!”
Sanjané totonan, pabligbagané suud
baan makenyat-kenyatan. Gedé Sucipta ané mara tamat sarjana tusing nyak magaé
ka carik lan lebih mamilih nglamar dadi pagawé ka kota. Lan bapané tetep
ngarepang apang pianakné nyak nyundulin déwékné ané suba tua ngarap carikné
totonan.
Buin maniné, semengan Gedé Sucipta
suba nyetil lakar magedi ka kota ngajuang lamaran. Ia suba percaya tekén
déwékné nyidaang maan gaé di kantoran, apabuin ia nyemak kuliah akuntansi lan
ngelah IPK ané lumayan gedé. Das coumlaudé,
yadiastun kuang buin 0,1. Ia magedi ka kota tongosné ipidan kuliah. Ditu, makejang
kantor uli tanggu kauh kanti tanggu kangin celepina lamaran. Uli tanggu kaja
kanti tanggu kelod celepina lamaran. Data saka besik celepina yadiastun kantor
ané celepina totonan tusing ada nyambat yén ditu ada lamaran, nanging tuah
orahina ngejang lamarané dogén, yén disageté buin mani perluanga lakar télpuna.
Nanging rasa percayané lakar maan gaé dadi pegawé kantoran ngalahang
makejang-kejangné.
Sambilanga suir-suir ia mabalik ka
désané disubané makejang kantor di kota tongosné kuliah ipidan celepina lamaran
sambilanga ngayal kénkén rasané dikayangé terimana magaé di silih sinunggil
kantor ané suba celepina lamaran totonan. Sinah ia lakar nyidaang ngawalék
bapané ané dot pesan apang ia magaé ka cariké.
“Sarjana magaé ka carik? Sing, sing
masuk ketékan,” ia makenyem sambilanga nongkrak sepéda montorné di natahé lan
mameka di spioné.
Ia dot pesan buin maniné, buin
puané utawi buin teluné utawi paling makelo buin duang mingguné ada kantor ané
nélpun déwékné ngorahin ia teka ka kantoré totonan lakar tés. Uli semengan, uli
kepit mata ia suba ningalin HP-né ané ada di duur méja samping balé tongosné
pules lan ngarepang HP-né ngering lan maan télpun uli kantor tongosné nyelepang
lamaran. Ia sing nyak yén HP-né kanti mati utawi kecag ané nganang kija-kija ia
setata ngaba HP lan power bank.
Liwat awai ondén ada kantor ané nélpun
ia marasa biasa dogén, tusing ngaénang tangkahné ngetug ulian takut lakar
tusing maan gaé. Ia masi tetep makeneh yén buin maniné pasti lakar tlpuna.
Liwat dua wai, ia masi enu marasa
biasa dogén, krana buin maniné pasti lakar télpuna, lan uli makejang kantor ané
celepina lamaran pasti ada dogén ané lakar merluang pegawé.
Nanging disubané aminggu, ia suba
marasa tusing biasa. Suba pitung dina ia ngantiang télpun. Kija-kija ngaba HP
lan ia suba marasa yén HP-né totonan tuah gagélané, nanging tusing ada kantor
ané nélpun nang abesik. Tangkahné jani suba nyansan ngetug, apabuin rikala ia
inget tekén munyin bapané ané ngorahang jani liu sarjana nganggur ulian bes
ngebet dadi pegawé. Nanging ia setata mamunyi tekén déwékné: buin mani pasti
ada ané nélpun, lan pasti maan gaé dadi pegawé di kantoran.
Aminggu lebih a wai, lebih dua wai,
kanti suba duang minggu, nanging tusing masi ada telpun uli kantor tongosné
ngejang lamaran. Jani ia nyansan inguh. Inguh. Seken-seken inguh. HP ané ada di
limané plalina, piteh-pitehanga. Ia jejeh yén ia seken-seken tusing maan gaé
dadi pegawé di kantoran. Cara munyiné dugasé majugjag ngajak bapané, ia dot
pesan maan gaé dadi pegawé di kantoran, krana manut kenehné sarjana sing pantes
magaé ané daki-daki cara nengala utawi numbeg di carik.
Lan kéto tuah, rikala suba duang
minggu ngantiang nanging ondén ada télpun uli tongosné ngejang lamaran, sanja
di émpér umahné tongosné ia majugjag ngajak bapané duang minggu ané suba liwat
ia negak. Bengong nerawang sawang ningalin puyung. Dugasé ento bapané masi milu
negak di sampingné disubané suud ngejang tambah di durin umahné, lan ngumbahin
batisné.
“Pa, suba duang minggu tiang
ngejang lamaran nanging kanti jani tusing ada ané nélpun nang abesik,” kéto
Gedé Sucipta nyumunin mamunyi rikala bapané mara negak.
“Nah, antiang dogén malu.”
“Suba med ngantiang pa, kenehé
inguh, tiang suba dot pesan magaé.”
“Sing perlu inguh. Men Gedé dot
magaé cara munyin Gedéné, mai tulungin bapa magaé di cariké.”
Singaraja, Agustus 2016
No comments